Spichlerz nad Narwią


Spichlerz nad Narwią to imponująca konstrukcja, która powstała w okresie od 1838 do 1844 roku. Zlokalizowany w Nowym Dworze Mazowieckim, na malowniczej „Kępie Szwedzkiej”, znajduje się w wyjątkowym miejscu, gdzie Narew łączy się z Wisłą.

Ta historyczna budowla nie tylko stanowi ciekawe świadectwo architektury epoki, ale również odzwierciedla znaczenie regionu jako centru handlowego.

Złoty wiek

Imponujący budynek został stworzony w stylu neorenesansowym dzięki projektowi architekta Jana Jakuba Gaya, a jego inwestorem był Bank Polski. Ten spichlerz, oprócz pełnienia podstawowych funkcji magazynowych, miał również znaczenie obronne. W pierwszej kondygnacji umieszczono otwory, które umożliwiały prowadzenie ognia zarówno z artylerii, jak i z broni palnej.

Obiekt sprawował rolę magazynu zbożowego aż do roku 1853, gdy przeszedł w ręce wojskowych władz, które zakupiły go od Banku Polskiego w celu przekształcenia w magazyn twierdzy Modlin. W okresie międzywojennym stał się siedzibą Komendy Portu Wojennego Modlin, a później Centralnej i Głównej Składnicy Marynarki Wojennej.

W spichlerzu przechowywano różnorodny sprzęt saperski, a jego funkcję magazynową kontynuowano do momentu wybuchu II wojny światowej.

Okres II wojny światowej i PRL-u

W czasie II wojny światowej spichlerz nad Narwią przetrwał wiele trudnych chwil. Już w 1939 roku, podczas bombardowań, obiekt został poważnie uszkodzony. Mimo niespodziewanych ataków i wybuchów, jego grube mury zachowały się, co pozwoliło budowli przetrwać do końca konfliktu.

Po wojnie, w wyniku decyzji podjętych przez władze komunistyczne, rozpoczęto proces rozbiórki spichlerza. Mimo że zainicjowane działania zmierzały w kierunku całkowitego zniszczenia obiektu, pewne kroki zostaną wstrzymane dzięki interwencji prof. Jana Zachwatowicza, który był głównym architektem odpowiedzialnym za odbudowę Warszawy.

Jednakże niektóre elementy spichlerza, w tym zachodnie skrzydło, zdążyły już ulec zniszczeniu. Ostatecznie odzyskany materiał budowlany z rozbiórki mógł zostać wykorzystany do różnych naprawa i renowacji w okolicy. Historia spichlerza jest zatem świadectwem nie tylko jego architektonicznej wartości, ale również burzliwych czasów, w których funkcjonował.

Współcześnie

W 1999 roku spichlerz odegrał istotną rolę w filmie, który został nakręcony na podstawie niezapomnianego poematu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Ekranizację reżyserował Andrzej Wajda, co nadało budynkowi dodatkowego blasku.

W 2010 roku, po wielu latach zaniedbań, obiekt został sprzedany przez władze Nowego Dworu Mazowieckiego deweloperowi. Niestety, od tego czasu sytuacja spichlerza nie poprawiła się, wręcz przeciwnie – z dnia na dzień popada w coraz większą ruinę.

Aktualnie budynek nie jest poddawany żadnym pracom konserwacyjnym czy budowlanym. Wprowadzono jedynie stalowe ściągi i kotwice, które mają na celu zabezpieczenie ścian, lecz nie zmienia to faktu, że spichlerz jest w stanie krytycznym.

W efekcie, struktura budynku znajduje się w stanie pogłębiającej się ruiny, a obawy o jej przyszłość rosną z każdą chwilą. Nie trudno przewidzieć, że niebawem może dojść do jego zawalenia.

Przypisy

  1. Magazyn, który mógłby być pałacem. Mijasz go na S7 [online], onet.pl [dostęp 11.10.2020 r.]
  2. Odbudują zabytkowy spichlerz [online], nowodworska.pl [dostęp 14.04.2016 r.]
  3. Gminna Ewidencja Zabytków Nowego Dworu Mazowieckiego

Oceń: Spichlerz nad Narwią

Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:24